بسم الله الرحمن الرحیم

طی چند جلسه توفیق یافتیم نظری بر الفاظ مبارک ومقدس دعای اول صحیفه ی سجادیه، انجیل اهل بیت وزبورآل محمد بیفکنیم و با توجه به برداشتی که از تعریف طرح واره داشتیم، تلاش کنیم طرح‌واره های غلط خود را در مقابله با سخن صحیح امام جمع آوری کنیم و طرح واره های صحیح را استخراج نماییم. طرح‌واره‌های به دست آمده در جلسات به شرح زیر است:

جلسه اول- دعای اول صحیفه شریف (4 بند اول)

خدا اول است بی آنکه آن را اول و ابتدایی باشد و آخر است بی آنکه آن را آخر وانتهایی باشد.

            1- طرحواره غلط: اول خدا بعد شما. امید اول و آخر باید خدا باشد واگر حتی بعد از خدا امیدمان به کس دیگر بود شرک به خداست.

            2- طرحواره صحیح: خدا همه جا هست. هیچ جا در این دنیا و عوالم دیگر نیست که از حضور و نظارت خداوند دور و محروم باشد، از ابتدای خلقت تا ابد.

            3- دو طرحواره صحیح: چشم ما قادر به دیدن خدا نیست. هیچکس قادر به وصف خدا نیست.

4- طرحواره صحیح: خدا برای خلق تمام مخلوقاتش هیچ نمونه و الگویی نداشته و ندارد.

5- طرحواره غلط: اگرکار بدی بکنیم خدا ما را دوست ندارد. در حالی که خدا همه مخلوقات را از راه محبتی که به ایشان داشته از عدم به وجود آورده است و اگر هم کار بدی بکنیم بازهم اوست که غفور و تواب و رحیم است.

6- طرحواره صحیح: هرچه خدا بخواهد همان می شود. اگر خدا کاری را مقدم از دیگری داشت کسی قادر به تاخیرش نیست واگر خدا آن را موخر کرد کسی نمی تواند آنرا مقدم گرداند.

جلسه دوم- همزمانی این جلسه با چله نشینی اعضای مزرعه با دعای 25 صحیفه شریف، ما را برآن داشت که اول این دعا را بررسی کنیم. نتیجه مباحثات در بند اول دعا:

طرحواره های تربیتی غلط:

-          بچه های من قائم به من هستند.

-          حفظ و بقای عمر بچه به عهده من است.

-          به کسی که بچه را پیشش میگذاریم میگیم: به شما سپردمش.

-          اضطراب بیش ازحد از مریضی بچه

-          مقصر دانستن دیگران در بلایی که سر بچه مان می آید.

طرحواره های صحیح:

-          خدا با زنده نگهداشتن بچه ی من در واقع بر من منت می گذارد.

-          فقط خدا حافظ بچه ی ماست. فقط به خدا می سپارمش، بامراقبت.

-          باید در مراقبت بچه سهل انگاری نکرد و در حد توان به وظیفه عمل نمود، در نهایت اگر بلایی سرش آمد حتما امتحان یا سبب رشد ما درآن است.

-          ما خود به بقای بچه نیازمندیم.(آیه 46 سوره کهف وآیه 76 سوره مریم:فرزندان زینت زندگی دنیا و باقیات صالحات زندگی اخروی)

امتاع وبهره مندی ما از فرزندانمان هم مادی است هم معنوی. از نظر مادی بحث نفقه والدین که واجب است. از نظر معنوی احساس خوبی که حضور بچه وکارهای خوبش به مامی دهد. شگفت زدگی از نحوه خلقت ورشد بچه سبب تحیر و رشد برای والدین دارد. دعای فرزند در حق پدر ومادر و طلب مغفرت برای آنها و خیرات به نیت آنها بعد از مرگ به آنها می رسد. باقیات صالحات بودن فرزند:که هر کار نیکی بکند، ثوابی از آن به پدر ومادرش میرسد.فرزند صالح از شفیعان آخرت است.

جلسه سوم- دعای 25 صحیفه شریف (بند دوم)

-          حضرت برای زیاد شدن عمر فرزندان دعا می‌کنند. نتیجه می‌گیریم اولاً دعا در ازدیاد عمر اثر دارد، ثانیاً عمر طولانی مطلوب هست.

-          طرح‌واره صحیح: خدا مربی اصلی است نه ما. اگر ما به انجام وظیفه خودمان در تربیت اکتفا کنیم ونتیجه را به خدا بسپاریم، حتما نتیجه‌ی بهتری عایدمان می‌شود. در آیه 6 سوره مبارکه تحریم می‌فرماید: قوانفسکم واهلیکم ناراً. درحدیثی ذیل این آیه آمده است: آنان را به آنچه خدا تو را خوانده بخوان و نهی کن ازآنچه خدا نهی‌ات کرده‌است. اگر پیروی‌ات کردند، به آنچه می‌خواستی رسیده‌ای و اگر نه، به مسئولیت خود عمل کرده‌ای.

-          بدن مرکب دین و اخلاق است. اول صحت بدن های فرزندان را از خدا می خواهند بعد صحت دین و اخلاقشان را. و در نفس و اعضا و جوارحشان عافیت را می طلبند.

-          مادیات اگر در جهت خداوند باشد مفید است.

-          حضرت می‌فرمایند: روزی فرزندانم را برای من و به دست من وسیع کن. نتیجه می‌گیریم این که گفته شده رزق انسان از قبل تعیین شده است در نزد خدا و حتما به او میرسد درست، اما اینکه این رزق معلوم از طریق چه کسی به انسان برسد هم اهمیت دارد.

جلسه چهارم- دعای 25 صحیفه شریف (بند 3)

- قلب فرزند در دست خداست.

- این‌که ما فرزندمان را براساس حب اهل بیت و بغض دشمنان ایشان تربیت کنیم خیلی مهم است ونهایتاً خداست که حب و بغض را در دل ما قرار می‌دهد.   

- نیکوکاری و تقوا و بصیرت و سمیعت، مطیع حق بودن و حب و بغض، محصول ایمان به خدا و روز قیامت و معرفت داشتن است و این والدین هستند که باید این زمینه را در فرزندان ایجاد کنند. و این زمینه‌سازی به نوعی واکسینه کردن فرزند در مقابل شبهات محسوب می‌شود.  

-    در حدیثی تاکید و سفارش شده که فرزندان خود را با حب پیامبر و اهل بیت و قرائت قرآن تربیت کنید. پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله مى‏فرماید: أَدِّبُوا اوْلادَکُمْ عَلى‏ ثَلاثِ خِصالٍ: حُبِّ نَبِیِّکُمْ وَ حُبِّ أَهْلِ بَیْتِهِ وَ قَراءَةِ الْقُرآنِ، فَإِنَّ حَمَلَةَ الْقُرآنِ فى‏ ظِلِّ اللَّهِ یَوْمَ لاظِلَّ إِلَّا ظِلَّهُ مَعَ انْبیاءِهِ وَ اصْفیاءِهِ. فرزندان خود را به سه خصلت تربیت کنید: محبت پیامبرتان، و محبت اهل بیت او و خواندن قران؛ زیرا حاملان قرآن در آن روز که هیچ سایه‏اى جز سایه خدا نخواهد بود، در سایه خدا همنشین انبیا و برگزیدگان او خواهند بود.(کنز العمال: 16/ 456، حدیث 45409.) 

-    امام پس از دعا برای استعانت از خداوند در پرورش جسمی وروحی کودکان حال دعا کرده اند که خدایا آنها را از نیکوکاران وخوبانت قرار بده! حال که به حدی از رشد رسیده اند، ما نیازمند وجود موثر فرزندانمان درجهت رسیدن به آنچه از خدا خواسته ایم، هستیم. وجود مؤثر شامل کمک‌های جسمانی آن‌ها به ما و بقای نسل من بوسیله اولاد ذکور و زنده نگه داشتن نام من (بواسطه کارهای نیکشان) و ابراز محبتشان به من و مطیع اوامر من بودن و سرکش نبودنشان.  به بیان دیگر ما نیازمند کمک ویاری خدا برای تربیت فرزندانمان در جهت رسیدن به خیر و آنچه از خدا در خواست داریم می‌باشیم. 

-      باید از خدا درخواست فرزند صالح داشته باشیم. 

-    در کتاب تفسیر صحیفه استاد انصاریان آمده: رسول خدا صلى الله علیه و آله در جهت مراعات حق فرزندان فرمود: یَلْزَمُ الْوالِدَیْنِ مِنْ عُقُوقِ الْوَلَدِ ما یَلْزَمُ الْوَلَدَ لَهُما مِنَ الْعُقُوقِ. همان طور که ممکن است فرزند عاقّ پدر و مادر شود، ممکن است پدر و مادر عاقّ فرزند شوند.(کتاب بحارالانوار)